Kamperen op de kavel

Met de hulp van onze fantastische vrienden en toekomstige buren hebben we alvast een beetje kunnen proeven van hoe het voelt om straks in Oosterwold te wonen. In de laatste 3 weken van de schoolvakantie hebben we gekampeerd op onze eigen akker in een 2de-hands safaritent. De eerste paar nachten van de vakantie waren nog behoorlijk koud en hebben we het kacheltje in de tent nodig om warm te blijven maar de laatste 2 weken waren loei heet. Terwijl de kinderen lekker zwommen konden wij ons uitleven met wat hout en gereedschap en enkele appel- en perenbomen planten in wat later onze boomgaard moet worden. Het resultaat mag er zijn.

Verder kreeg Anna haar eerste vuurdoop in het buitenleven. De buren waren een paar dagen weg en Anna mocht de kippen verzorgen. Omdat de vos regelmatig ’s ochtends vroeg op bezoek komt moeten de kippen bij zonsondergang in het hok maar alsof de duvel er mee speelt hoor ik de eerste ochtend al rond 6 uur een hoop opgewonden gekakel. Gelukkig is er niets aan de hand…

De hond had ook helemaal zijn plek gevonden. Hij weigerde mee te gaan als we boodschappen wilden doen dus na kort beraad besloten we hem voor kleine periodes op de kavel te laten. Volgens de buren waren we nog niet vertrokken of hij draaide zich om en ging in de tent liggen..

En nu is de vakantie en daarmee ook de bouwvak voorbij. Dat betekent dat maandag de bouw gaat starten…

Klaver, klaver en nog eens klaver

De gras en het klaver is inmiddels enorm gegroeid. De akkerdistel is echter ook terug. We moeten dus nodig gaan maaien. Maar wegens Corona laat de bezorging van onze tuinmachines te wensen over.

Dan maar op de ouderwetse manier wieden…

Regendansje

2 weken geleden is er dan eindelijk gemaaid op onze kavel en vorige week is de grond lichtjes omgeploegd en ingezaaid met gras, luzerne en klaver.

Inmiddels heeft het ook flink geregend dus nu maar hopen dat niet alle zaadjes zijn weg gespoeld maar langzaam ontkiemen tot een mooi egaal gras.

Opbouw van de grond

Om 4000 m2 aan grond in te richten en te onderhouden zonder dat het teveel tijd en bakken met geld kost moesten we echt een goed plan hebben. De klassieke manier waarbij je je plantjes inkoopt in een tuincentrum en wekelijks het onkruid wiedt en het grasveld maait kan hierbij niet. Met de principes van de Permacultuur hopen we dit werk te doen met een minimale inspanning door het inzetten van natuurlijke hulpbronnen. En dus ging de wereld van de Permacultuur voor ons open met inzichten en ideeën waar ik voor die tijd geen idee van had

Principe 1 : Laat je grond met rust

Neem nu het omploegen van de grond. Ik ben nog grootgebracht met het idee dat het omploegen van de grond goed is voor de grond. Uitgeputte grond wordt zo naar beneden gewerkt en verse nieuwe aarde naar boven. Elk jaar spitte mijn opa zijn volkstuin om en later deed mijn vader exact hetzelfde. Hij spitte zo hard dat steevast de ‘spit’ in zijn rug sloeg en dan liep hij dagenlang zo krom als een hoepel en kwam hij niet meer overeind.

Maar volgens de principes van de Permacultuur is dit echt NOT DONE. Want met het omploegen en spitten worden kostbare voedingsstoffen in de toplaag van de grond naar beneden gewerkt en juist deze voedingsstoffen zijn essentieel voor je plantjes.

Principe 2: Mulch, mulch en nog eens mulch

Net als die mooie zwarte aarde tussen de plantjes, dat is ook NOT DONE. Als de grond onbedekt is kan namelijk alle vochtigheid uit de aarde verdampen en dit is vooral tijdens warme zomerdagen funest. Veel boeken over Permacultuur geven als voorbeeld de grond in het bos. Deze grond is met van alles en nog wat bedekt. Je ziet er van alles, maar zeker geen zwarte aarde. Alles groeit gewoon wat met puur toeval als zaadje terecht komt in de grond of sterft af en verteert op dezelfde grond. Volgens de Permacultuur moet je dus van alles doen om zwarte onbedekte aarde te voorkomen. Je kunt dit doen door dichter bij elkaar te planten en door te MULCHEN. En met MULCHEN wordt bedoeld dat je de grond bedekt met organisch materiaal, van bladeren tot takjes of stro of zelfs karton.

Ik heb dus jarenlang mijn tuintje voor niets gesproeid waarbij overigens veel van mijn plantjes regelmatig uitdroogden en kapot gingen. Tijd om het over een andere boeg te gooien.

Dus samenvattend zijn de grondbeginselen van Permacultuur

  1. De grond is heilig. koester je grond, bemin het en laat het vooral met rust.
  2. Alles wat op je grond groeit zijn je vriendjes.
  3. NOT DONE: omploegen. Omploegen is volgens de Permacultuur een uiterst barbaars fenomeen.
  4. NOT DONE: onbedekte grond. Water kan dan te makkelijk verdampen waardoor je veel moet bijsproeien.

Onze heilige grond

Onze grond bestaat vooral uit kleigrond met op enkele meters diep veen. De laatste jaren werd het gebruikt voor biologische landbouw. De grond is inmiddels behoorlijk dichtgeslagen met grote kieren tussen de harde brokken klei waardoor de grond moeilijk vocht vasthoudt. Vooral op plekken waar tractoren en andere zware voertuigen hebben gereden zie je hele banen van akkerdistels, een echte pioniersplant.

Maar de grond herstelt. Na een jaar braak te hebben gelegen groeit er inmiddels van alles op dit stukje grond.

Onze vriendjes

Zowel ridderzuring, weegbree en distels zijn pioniersplanten die groeien op braakliggend terrein. Deze planten zaaien zich makkelijk uit. Zuring en distels worden door boeren echt als onkruid gezien dat lastig te verwijderen is vanwege de lang doorlopende wortelstokken in de grond. In de Permacultuur zijn deze planten echter onze vriendjes, juist vanwege die lang doorlopende wortelstokken. De zuring en de distels halen met hun diepe wortels namelijk voedingsstoffen uit de grond, die je voor je eigen planten kunt gebruiken door de zuring en de distels om te maaien en op je grond te mulchen.

Andere vriendjes zijn de diertjes die in de grond leven. Te harde opgedroogde klei is lastig voor regenwormen of kevertjes en daarmee kom je in een vicieuze cirkel terecht want diezelfde diertjes zijn hard nodig om de grond los en zuurstofrijk te houden en eventuele bladresten om te zetten in kostbare humus. Door de mulch van weegbree, distels en zuring verdampt er minder water en wordt het voor deze diertjes makkelijk vertoeven.

Ons plan: Groen, groen en nog eens groen

Een braakliggend terrein kun je alleen om toveren in een prachtig natuurlijk ecologisch landschap door te investeren in de grond. Eigenlijk draait een groot deel van de Permacultuur om goede zorg voor de grond. Bij een braakliggend terrein wordt daarom meestal gestart met het zaaien van groenbemesters.

Groenbemesters houden de grond gedurende de zomermaanden bedekt en kun je uiteindelijk in de herfst maaien en laten liggen op de grond als mulch. In het voorjaar heb je dan de perfecte basis om stadslandbouw toe te passen. Voorafgaand aan het zaaien kun je maaien en de grond eenmalig licht omploegen (ca 15 cm) of alleen omwoelen. De gemaaide planten zullen langzaam verteren en hun plantensappen afgeven aan de grond. Door het omwoelen worden de brokken klei in kleinere stukken verdeeld en de grond meer geëgaliseerd. Dat is dus waarmee we gaan starten om onze grond alvast een eerste kick-off te geven.

Als groenbemesters hebben we gekozen voor gras, luzerne en klaver. Voor andere permaculturisten geen verrassing. Dit zullen dus onze groenbemesters tijdens de bouw zijn. Als de akkerdistels alsnog opkomen kunnen we deze uitputten door regelmatig te maaien.

Deze groenbemesters zijn voor iedereen fijn. De bouwers profiteren ervan dat de bouwgrond geen modderpoel wordt, wij kunnen van de zomer lekker kamperen op ons eigen stukje grond en volgend jaar hebben we een prachtige vruchtbare grond om met onze moestuin en bloementuin te starten.

Helaas betekent dit wel dat de huidige goudsbloemen en het kaasjeskruid moeten sneuvelen, maar ik heb vast een plaatsje gereserveerd voor deze soorten zodra we met onze bloementuin gaan beginnen.

In ieder geval willen we in de 1e week van juni 2020 gaan maaien en zaaien en dan maar hopen op regen!

De Basis voor Zelf-voorzienend Leven

Alle begin is moeilijk, zo ook de inrichting van onze akker. Omdat we alleen een beetje ervaring hebben met het voor- en achtertuintje van ons huis in Weesp en daar ook best veel tijd in gaat zitten, bedachten we dat we dit anders zouden moeten aanpakken.

Onze plannen

Geïnspireerd door John Seymour en zijn ideeën over zelfvoorzienend leven willen we kunnen leven van het land en zoveel mogelijk gebruik maken van natuurlijke hulpbronnen. En daarmee was de eerste stap natuurlijk het op papier zetten van wat wij nu eigenlijk zelf voor plannen hadden met dit stukje land.

  1. Een tuin met veel gras, bloemen en bomen met veel beschutte plekjes om te zitten. 
  2. Een moes- en kruidentuin waarvan ons gezin kan leven. 
  3. Een welkom onderdak voor insecten waaronder bijen en vlinders, zang- en roofvogels en vleermuizen met bijenkasten voor honingbijen.
  4. Verspreid over het land een aantal watervijvers, onder meer voor de moestuin maar ook om in te zwemmen.
  5. Beheer van het land volgens de laatste ecologische inzichten en permacultuur waarbij ook ruimte is voor enkele boerderijdieren.
  6. Naast ons huis bijgebouwen die voor meerdere functies gebruikt kunnen worden zoals een schuur, een bed & breakfast, een kantoor en een kas groot genoeg om workshops e.d. te geven.

Met een akker kom je best ver

In zijn boek The NEW complete book of self-sufficiency geeft Seymour advies over hoe je zo’n akker zou kunnen inrichten.Seymour adviseert om de noordelijke helft te gebruiken als grasland waarop een koe, een geit, een varken en wat kippen gehouden kunnen worden. De koe moet weliswaar bijgevoerd worden maar daartegenover staat de productie van melk, boter en kaas en de rijke mest die weer gebruikt kan worden voor het land. Op het zuiden komt dan de moestuin.

Beginnend met de dieren

Met 40 are grond is het echt leuk om wat dieren te houden en volgens Seymour ook nog eens erg nuttig. Vooral varkens, kippen en koeien zijn belangrijke mede-arbeiders op je land. Zij ploegen je grond, eten na de oogst de oude wortelstokken, knolletjes en onkruidzaadjes uit de grond en houden het gras kort. Hun mest is van onschatbare waarde voor de vruchtbaarheid van je grond en ze leveren melk, vlees of eieren. Kortom: dieren zijn onmisbaar op je land, als je wilt voorkomen dat je 24 hours a day aan het grasmaaien, spitten of onkruid wieden bent.

Dexter

Nou zijn er kleine koeienrassen zoals de Holland Dexter. Deze koeien zijn ongeveer even groot als een herdershond. Schatjes zijn het! Ik zag ons al dagelijks melken. Maar zelfs een Dexter heeft al gauw 1/2 acre aan grasland nodig en aangezien éen koe echt maar één koe is en dus een beetje in haar eentje wilden we dit het beest niet aandoen.

Nu dus niet onze keuze maar mochten er andere liefhebbers in Oosterwold zijn die 2 of 3 koetjes samen willen beheren, dan hou ik mij aanbevolen!

Ouessant

Er zijn ook kleinere schapenrassen zoals het Ouessant-ras. 2 tot 3 schapen hebben zo’n 600 m2 grasland nodig aan voedsel. Deze schaapjes kunnen goed tegen de kou zodat ze alleen een schuilplekje nodig hebben tegen de regen of bij strenge vorst. Elk jaar moeten ze geschoren worden en de wol is weer voor van alles te gebruiken.

Ook van geitjes zijn er kleinere rassen. Geitjes kunnen met minder gras toe maar breken nogal eens door een hek en eten van bomen of struiken.

Varkens

Naast de schaapjes willen we varkens houden.

Varkens vinden het heerlijk om de grond om te woelen, op zoek naar wormen, insecten en ander eetbaar spul zoals wortels, knollen, fruit en bessen. Daarmee zijn ze perfect voor het omploegen van de grond en het afvreten van de moestuin na het oogsten van aardappels of wortels.

Een varken schijnt aan 200 m2 buitenruimte voldoende te hebben en heeft daarbij ook nog een hok nodig.

Kippen

Mijn zoon wilde graag kippen als we naar Oosterwold gingen verhuizen. In dit geval echt een win/win dus een belofte die we makkelijk konden inlossen.

Indische reneenden

Eenden zijn goede erfbewakers en dol op slakken. Nu is onze hond Nilo al een goede erfbewaker maar hij houdt niet van slakken. Daarentegen is hij dol op eenden, dus ook een win/win.

Honingbij

Bijen zijn gewoon verbonden aan zelfvoorzienend leven en permacultuur. Ik wil dus graag gaan imkeren. De bijen krijgen de beschikking over de bloemen en kruiden. Ik heb nog geen idee hoe ik een aantal volkjes kan gaan houden dus ook dat wordt een avontuur.

Bloementuin en Moestuin

Seymour heeft de volledige zuidelijke helft van de akker (zo’n 1500 m2!) ingericht als moestuin met vaste bedden voor kruiden en groentes waaronder uien, prei en bloemkool. Voor een gezin van 4 personen is dit wel erg veel en zou 1000 m2 meer dan genoeg moeten zijn. Hierop willen we kruiden, groentes en vooral veel klein fruit verbouwen. Een deel van de groente zal gebruikt worden als voer voor de varkens en kippen.

Wat we niet gebruiken als moestuin kan als een tuin ingericht worden met bomen, bloemen en planten. Dat is het grootste deel van het land. De dieren zullen in dit deel een plekje moeten krijgen maar deze verblijven veranderen steeds van locatie, afhankelijk van de behoefte van het land en van de dieren.

De ontginning van de kavel zal volgens de ideeën van de perma-cultuur plaatsvinden, daarover in mijn volgende blogs meer. Beginnend met het voorbereiden van de grond.

De grondoverdracht

6 mei 2020 was het eindelijk zover en vond officieel de grondoverdracht plaats van onze kavel op de Vogelakker in Oosterwold bij de notaris. Vanaf dat moment zijn wij de trotse eigenaar van bijna 40 are grond!

Onze kavel
Onze kavel aan de Vogelakker

Aan de grondoverdracht is bijna 3 jaar voorafgegaan van de eerste verkenningstochten door Oosterwold tot de keuze voor de uiteindelijke plek die echt goed voor ons voelde aan de Vogelakker. Met al het werk dat hierop volgde.

Een lange spannende, met recht soms zenuwslopende weg. Van het tekenen van de eerste schetsen met heel veel uitzoeken, praten, tekenen, nog eens tekenen, langs rijden, de boel omgooien, nog eens praten, tekenen, etc, etc tot het uiteindelijk ondertekenen van de definitieve koopovereenkomst. Dit ging echter niet zonder slag of stoot.

De eerste echte beer op de weg was toen de gemeente halverwege een verdubbeling van de grondprijs aankondigde. Hier hadden we echt wel wat slapeloze nachten door. Een deel van de erfenis zat al in het project dus we wilden echt niet zomaar stoppen. Uiteindelijk vielen we in de coulanceregeling van de gemeente Almere. Dus we konden door, maar hoe… Met de deadlines die hierin gesteld werden hielden we een race tegen de klok. Problemen met de bouwer zorgden voor extra vertraging en als klap op de vuurpijl kwamen de Corona-maatregelen er bovenop met extra lange doorlooptijden bij de gemeente en andere instanties.

Bij dit alles verloren we soms erg veel tijd. Mij bekroop regelmatig het gevoel letterlijk in een soort Odyssee terecht gekomen te zijn waarbij we continu de weg kwijt raakten maar waaraan nu toch een echt een einde is gekomen.