Een Akker in Oosterwold

Om 4000 m2 aan grond in te richten en te onderhouden zonder dat het teveel tijd en bakken met geld kost moesten we echt een goed plan hebben. De klassieke manier waarbij je je plantjes inkoopt in een tuincentrum en wekelijks het onkruid wiedt en het grasveld maait kan hierbij niet. Met de principes van de Permacultuur hopen we dit werk te doen met een minimale inspanning door het inzetten van natuurlijke hulpbronnen. En dus ging de wereld van de Permacultuur voor ons open met inzichten en ideeën waar ik voor die tijd geen idee van had

Principe 1 : Laat je grond met rust

Neem nu het omploegen van de grond. Ik ben nog grootgebracht met het idee dat het omploegen van de grond goed is voor de grond. Uitgeputte grond wordt zo naar beneden gewerkt en verse nieuwe aarde naar boven. Elk jaar spitte mijn opa zijn volkstuin om en later deed mijn vader exact hetzelfde. Hij spitte zo hard dat steevast de ‘spit’ in zijn rug sloeg en dan liep hij dagenlang zo krom als een hoepel en kwam hij niet meer overeind.

Maar volgens de principes van de Permacultuur is dit echt NOT DONE. Want met het omploegen en spitten worden kostbare voedingsstoffen in de toplaag van de grond naar beneden gewerkt en juist deze voedingsstoffen zijn essentieel voor je plantjes.

Principe 2: Mulch, mulch en nog eens mulch

Net als die mooie zwarte aarde tussen de plantjes, dat is ook NOT DONE. Als de grond onbedekt is kan namelijk alle vochtigheid uit de aarde verdampen en dit is vooral tijdens warme zomerdagen funest. Veel boeken over Permacultuur geven als voorbeeld de grond in het bos. Deze grond is met van alles en nog wat bedekt. Je ziet er van alles, maar zeker geen zwarte aarde. Alles groeit gewoon wat met puur toeval als zaadje terecht komt in de grond of sterft af en verteert op dezelfde grond. Volgens de Permacultuur moet je dus van alles doen om zwarte onbedekte aarde te voorkomen. Je kunt dit doen door dichter bij elkaar te planten en door te MULCHEN. En met MULCHEN wordt bedoeld dat je de grond bedekt met organisch materiaal, van bladeren tot takjes of stro of zelfs karton.

Ik heb dus jarenlang mijn tuintje voor niets gesproeid waarbij overigens veel van mijn plantjes regelmatig uitdroogden en kapot gingen. Tijd om het over een andere boeg te gooien.

Dus samenvattend zijn de grondbeginselen van Permacultuur

1. De grond is heilig. koester je grond, bemin het en laat het vooral met rust.
2. Alles wat op je grond groeit zijn je vriendjes.
3. NOT DONE: omploegen. Omploegen is volgens de Permacultuur een uiterst barbaars fenomeen.
4. NOT DONE: onbedekte grond. Water kan dan te makkelijk verdampen waardoor je veel moet bijsproeien.

Onze heilige grond

Onze grond bestaat vooral uit kleigrond met op enkele meters diep veen. De laatste jaren werd het gebruikt voor biologische landbouw. De grond is inmiddels behoorlijk dichtgeslagen met grote kieren tussen de harde brokken klei waardoor de grond moeilijk vocht vasthoudt. Vooral op plekken waar tractoren en andere zware voertuigen hebben gereden zie je hele banen van akkerdistels, een echte pioniersplant.

Maar de grond herstelt. Na een jaar braak te hebben gelegen groeit er inmiddels van alles op dit stukje grond.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Onze vriendjes

Zowel ridderzuring, weegbree en distels zijn pioniersplanten die groeien op braakliggend terrein. Deze planten zaaien zich makkelijk uit. Zuring en distels worden door boeren echt als onkruid gezien dat lastig te verwijderen is vanwege de lang doorlopende wortelstokken in de grond. In de Permacultuur zijn deze planten echter onze vriendjes, juist vanwege die lang doorlopende wortelstokken. De zuring en de distels halen met hun diepe wortels namelijk voedingsstoffen uit de grond, die je voor je eigen planten kunt gebruiken door de zuring en de distels om te maaien en op je grond te mulchen.

Andere vriendjes zijn de diertjes die in de grond leven. Te harde opgedroogde klei is lastig voor regenwormen of kevertjes en daarmee kom je in een vicieuze cirkel terecht want diezelfde diertjes zijn hard nodig om de grond los en zuurstofrijk te houden en eventuele bladresten om te zetten in kostbare humus. Door de mulch van weegbree, distels en zuring verdampt er minder water en wordt het voor deze diertjes makkelijk vertoeven.

Ons plan: Groen, groen en nog eens groen

Een braakliggend terrein kun je alleen om toveren in een prachtig natuurlijk ecologisch landschap door te investeren in de grond. Eigenlijk draait een groot deel van de Permacultuur om goede zorg voor de grond. Bij een braakliggend terrein wordt daarom meestal gestart met het zaaien van groenbemesters.

Groenbemesters houden de grond gedurende de zomermaanden bedekt en kun je uiteindelijk in de herfst maaien en laten liggen op de grond als mulch. In het voorjaar heb je dan de perfecte basis om stadslandbouw toe te passen. Voorafgaand aan het zaaien kun je maaien en de grond eenmalig licht omploegen (ca 15 cm) of alleen omwoelen. De gemaaide planten zullen langzaam verteren en hun plantensappen afgeven aan de grond. Door het omwoelen worden de brokken klei in kleinere stukken verdeeld en de grond meer geëgaliseerd. Dat is dus waarmee we gaan starten om onze grond alvast een eerste kick-off te geven.

Als groenbemesters hebben we gekozen voor gras, luzerne en klaver. Voor andere permaculturisten geen verrassing. Dit zullen dus onze groenbemesters tijdens de bouw zijn. Als de akkerdistels alsnog opkomen kunnen we deze uitputten door regelmatig te maaien.

Deze groenbemesters zijn voor iedereen fijn. De bouwers profiteren ervan dat de bouwgrond geen modderpoel wordt, wij kunnen van de zomer lekker kamperen op ons eigen stukje grond en volgend jaar hebben we een prachtige vruchtbare grond om met onze moestuin en bloementuin te starten.

Helaas betekent dit wel dat de huidige goudsbloemen en het kaasjeskruid moeten sneuvelen, maar ik heb vast een plaatsje gereserveerd voor deze soorten zodra we met onze bloementuin gaan beginnen.

In ieder geval willen we in de 1e week van juni 2020 gaan maaien en zaaien en dan maar hopen op regen!